Vaddua Suresi Anlam�
VEDDUHA S�RES� : Kur’andaki s�ras� :93 N�z�l s�ras� :11 �ndirili� d�nemi :Mekke
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيمِ
93-ed-DUH�
Bismill�hirrahm�nirrah�m
93-ed-DUH� : Duh�, ku�luk vakti demektir. S�re, ad�n� ilk ayette ge�en bu kelimeden al�r. Fecr s�resinden sonra Mekkede inmi�tir, 11 (onbir) �yettir. S�rede, Hz. MUHAMMED’in, bir ara vahyin kesilmesi y�z�nden endi�eye kap�ld���,” bir daha vahiy gelmeyece�inden korkmaya ba�lad��� anlat�lmaktad�r. Cenab-i Hak da bu endi�enin yersiz oldu�unu, “DUHA” ile “SECA”vakt�n� �ahit getirerek beyan etmektedir. Yani; “her g�nd�z�n bir gecesi, her yorgunlu�un bir istirahat zaman� vard�r. Bunda endi�elenecek bir �ey yoktur.” denmektedir. Not:Baz� tefsirlerde bu S�re-i �erife’nin sebebi-i n�z�l� olarak baz� m��riklerin :” Rabbi, MUHAMMEDi terk etti” demelerini g�sterirler, �rne�in:
Buhar�de: Esved ibni Kays demi�tir ki: C�ndeb ibni S�fyan rad�yAllah� anhi i�ittim ��yle dedi: Res�lullah sall�llah� aleyhi vesellem rahats�zland�, iki �� gece kalkmad�, bir kad�n geldi, ya MUHAMMED! Ben umar�m ki �eytan�n seni b�rakm�� olsun, g�r�yorum ki iki �� gecedir sana yakla�mad� dedi, bunun �zerine Allah azze ve cell � وَالضُّحى وَالَّيْلِ اِذَا سَجى مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلى � y� indirdi :.
Fakat bu, mant��a ve surenin ifadesine uygun de�ildir: ��nk�; Hz. MUHAMMED o endi�eyi ta��masayd� m��riklerin d���nd�kleri veya s�zleri y�z�nden, hem de kasemle” Rabbin seni terk etmedi ve dar�lmad� da” demezdi Cenab-i Hak.
وَالضُّحَى
1. Ku�luk vakt�,
وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى
2. Ve gecenin s�k�net (seca) vakt� �ehadet eder ki;
مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى
3. Rabbin seni terk etmedi ve dar�lmad� da.
Vahyin ba�lang�c�nda, vahyin geli�i Peygamber Efendimizin sinirlerini �ok yoruyordu. Hatta ilk s�ralarda, Alak, M�ddessir, M�zammil S�releri indi�inde korkmu�,titreme ge�inceye kadar �st�n� �rtt�r�p yatm��t�. Ayet-i Kerimelerden de anla��ld��� gibi, bu yorgunlu�un ge�mesi ve yeniden gelecek vahye i�tiyak duymas� i�in bir istirahata ihtiyac� vard�. ��te buna binaen vahye bir ara verilmi�, bu ara da biraz uzay�nca endi�elenme�e, kendi kendine, acaba bir hata m� ettim, Rabbim bana dar�ld� m�, bir daha vahiy g�ndermeyecek mi diye d���nmeye ba�lam��t�. ��te bu endi�esini gidermek ve bu ara veri�in sebebini Resuluna bildirmek i�in Rabb� taraf�ndan bu S�re-i �erife g�nderilmi�tir.
Cenab-i Hak buyuriyor ki, ey Res�l�m endi�elenmene, kendini su�lu g�rmene gerek yok. Bu, tamam�yla s�nnet-i �lahinin bir gere�idir. Nas�l ki b�t�n canl�lar�n bir me�guliyet ve �aba i�inde oldu�u DUHA (ku�luk) vaktine kar��l�k, herkesin s�k�nete �ekildi�i SECA gibi bir istirahat zaman� varsa, VAH�Y gibi �ok daha yorucu bir faaliyetin de bir istirahat zaman� olacakt�r, i�te bu vahye ara veri� de , o yorgunlu�un ge�mesi i�indir. Her faaliyetin bir yorgunlu�u, her yorgunlu�un ge�mesi i�in de bir istirahat zaman� vard�r. Vahye ara veri�imizin sebebi de budur, bunun i�in kendini �zme ve su�lama, RABB’�n seni ne terk etti ne de dar�ld�.
Burada vahyin kesintiye u�ramas�n�n tabii bir olay oldu�unu ispat i�in “duha” ile “seca” �ahit getirilmi�tir.
Seca:B�t�n canl�lar�n istirahata �ekildi�i, gecenin en sessiz zaman�na denir.
Duha da; B�t�n canl�lar�n uyan�k oldu�u, hepsinin bir faaliyet i�inde oldu�u ku�luk vaktidir.
(Nas�l ki duha (ku�luk) vaktindeki faaliyet ve ondaki yorgunlu�a kar��l�k geceli�in bir “seca= yani sessiz sedas�z bir istirahat zaman� varsa, sendeki vahy� telakki etme yorgunlu�una kar��l�k da bir istirahat zaman�n olacakt�. Bu da ancak vahye biraz ara vermekle olurdu. Bu ara veri� seni endi�elendirmesin. Bedenen �al���p yorulanlar i�in cari olan ilahi kanun (sunnetullah) , vahyin a��rl��� alt�nda ezilen Nebileri i�in de ge�erli olacakt�r.
وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَّكَ مِنَ الْأُولَى
4. Ger�ekten senin i�in ahiret (yani hayat�n�n sonu), ilkinden (yani hayat�n�n ilk safhalar�ndan) daha hay�rl�d�r. [ “Baz� m�fessirler bunu, ahiretin d�nyandan daha hay�rl�d�r” �eklinde yorumlarlar. Halbuki b�t�n peygamberlerin ahireti kesin olarak d�nyalar�ndan hay�rl�d�r. Bunun b�yle oldu�unu bilmeyen yoktur. Durum bu merkezde iken ni�in malum tekrar ilan edilsin.]
وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى
5. Pek yak�nda Rabbin sana verecek sen de ho�nut olacaks�n.
أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى
6. O, seni yetim bulup da bar�nd�rmad� m�?
Hz. MUHAMMED (Aleyhisselam) hen�z ana rahminde 6 ayl�k iken babas� Abdullah’� kaybetti. Alt� ya��nda iken de annesi Amine’yi kaybetti. Dedesi Abd�l-M�ttalip yan�na ald�, �z �ocuklar�ndan daha fazla sevgi ve itina g�stererek b�y�tt�. Onu da 9 ya��nda iken kaybedince amcas� Ebu Talip yan�na ald�, O da �z �ocuklar�ndan daha fazla sevgi ve itina g�stererek b�y�tt�. Tabii ki b�t�n bunlar, Rabbinin l�tf� ile oldu.
وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَى
7.Ve seni �a�k�n bir vaziyette bulup da yol g�stermedi mi?
Putperest bir toplumun i�inde ne yapaca��n�, nas�l bir yol izleyece�ini kestiremeden, �a�k�nl�k i�inde bocalay�p dururken sana vahiy g�ndererek yol g�stermedik mi?
وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَى
8. Seni fakir bulup da zengin etmedi mi?
[Anne-babadan kalma bir mali varl��a sahip de�ilken Hz. Hatice gibi zengin ve d�r�st bir han�m� kar��na ��kararak onun maliyle ticaret yapt�rarak zengin k�lmad�k m�?]
[B�t�n bu say�lan nimetleri sana vermi�ken, seni ne kadar korudu�umuzu m��ahede edip dururken neden seni terk etti�imizi d���n�p de �z�l�yorsun ey Rasulum!]
فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ
9. �yleyse yetimi sak�n ezme.
[��nk� sen, yetimli�in ne oldu�unu ya�ad�n,�ok iyi biliyorsun, ona g�re hareket et, yetimlerin hakk�n� �ok iyi g�zet.]
وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ
10. Ve soru soran� da sak�n azarlama.
[��nk� sen de bir zamanlar �a�k�nd�n, nas�l bir yol izleyece�ini bilmiyordun, dolay�s�yla �a�k�nl���n, nas�l bir yol izleyece�ini bilmemenin ne kadar zor bir �ey oldu�unu bilirsin, sak�n; soru soran� azarlama! Bu ayete ;”dilenciyi azarlama “ �eklinde mana verenler �oktur, ama, bu 10. Ayet-i Kerimenin , 7. Ayetin mukabili oldu�una bak�l�nca b�yle olmad��� kolayca anla��l�r. Ayr�ca , dinimizde dilencilik hi� ho� kar��lanmazken buradaki “sail” kelimesine “dilenci” manas�n� vermekle dilencili�e ruhsat ��kar�lm�� olacakt�r. Halbuki Peygamber Efendimiz, hadis-i �eriflerinde devaml� dilencili�i yermi�tir, fakat muhta�lara vermeyi de devaml�, israrla tavsiye etmi�tir. E�er burada Cenab-i Hak, “dilenciyi azarlama “ demi� olsayd�, Peygamber Efendimiz dilencili�i bu kadar yermezdi...]
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ
11. Ve Rabbinin nimetine gelince ( muhta�lara sarf ederek ) a���a vur!
[��nk� sen de bir zamanlar muhta� bir durumda idin; ba�kalara muhta� olman�n ne oldu�unu bilirsin, dolay�siyle izzet-i nefislerini incitmeden bir yolunu bulup yard�m et.]
Buradaki nimetten murat Peygamberlik nimeti de olabilir. ��nk� en b�y�k nimet, peygamberlik nimetidir, bu, tamamiyle Allah vergisidir, bunun kazan�lmas�nda kulun hi�bir dahl� yoktur. Buna g�re mana:
“Ve Rabbinin nimetine yani sana g�nderilen vahye gelince (onu) durmadan anlat, herkese duyur, sana verilen bu b�y�k nimetin ��kr�n� ancak bu �ekilde yerine getirebilirsin” �eklinde olur. Vellahu a’lemu bissavab.
Livemsntr.com